جفت سر راهی چیست؟
جفت عضو بسیار مهمی است که در دوران بارداری مسئول تغذیه و اکسیژن رسانی به جنین است، انتقال مواد غذایی و اکسیژن از طریق بند ناف اتفاق می افتد و این لوله راه ارتباطی بین جنین و جفتی است که به دیواره رحم می چسبد.
از مهمترین قابلیت های جفت باید به این مسئله اشاره کرد که آنتی بادی موجود در جریان خون مادر از این طریق به بدن جنین انتقال داده میشود و ایمن سازی در برابر انواع عفونت های باکتریایی و ویروسی نیز اتفاق می افتد.
شش روز بعد از انجام لقاح جفت تشکیل میشود و در ماه های آخر بارداری ممکن است در حدود 5/22 سانتی متر طول داشته باشد و حدوداً دو و نیم سانتی متر ضخامت آن خواهد بود.
اما در روند بارداری برخی از بانوان با مسئله ای به نام جفت سر راهی مواجه میشوند و جفت در قسمت پایینی رحم و نزدیک به دهانه رحم واقع می گردد، البته این جفت روند کار خود را به درستی انجام می دهد و هیچگونه خللی در سلامت و رشد جنین اعمال نخواهد شد.
اما مسئله زمانی خطرناک میشود که جفت و جنین بزرگ تر شده و همین مسئله باعث فشار به دهانه رحم خواهد شد، اغلب متخصصان بر این باورند که حضور جفت در قسمت پایینی رحم ممکن است برای مادر خطرآفرین شود، این افراد موظفند که در دوره بارداری مراقبت های دقیق تری را انجام داده و انجام هرگونه فعالیت غیر ضروری را به زمان دیگری موکول کنند.
راه های مختلفی برای تشخیص جفت سرراهی وجود دارد، متخصصان حتی با معاینه فیزیکی و سونوگرافی هم می توانند موقعیت جفت را به طور دقیق مشخص کنند و بر اساس وضعیت جفت و جنین شرایط را برای بانوان به گونه ای فراهم می کنند که مبادا با خونریزی، لکه بینی های دائمی و نهایتاً زایمان زودرس مواجه شوند.
دلایل ایجاد جفت سرراهی
برخی از بانوان هنگام بارداری با این نگرانی مواجه هستند که چه عاملی می تواند باعث ایجاد جفت سرراهی شود و سعی دارند با آگاهی بیشتر در این زمینه از چنین مسئله ای جلوگیری نمایند.
تحقیقات انجام شده در زمینه جفت سرراهی نشان می دهد که اغلب بانوانی که بارداری را به سنین ۳۵ سالگی به بعد موکول می کنند بیش از دیگران در معرض جفت سر راهی قرار می گیرند، همچنین اگر زنان با چند قلوزایی مواجه باشند احتمال قرار گرفتن جفت در قسمت پایینی رحم نیز وجود دارد.
از طرفی اعتیاد بانوان به مواد مخدر به ویژه کوکائین بر این مسئله اثرگذاری مستقیم داشته و باعث آسیب دیدگی هایی برای جنین و جفت نیز خواهد شد.
اما اگر بانوان در بارداری های قبلی سابقه جفت سرراهی داشته باشند احتمالاً در بارداری های بعدی نیز چنین مسئله ای برای آنها تکرار میشود، اما هرگونه ناهنجاری هایی که مربوط به بخش های داخلی رحم میشود مانند فیبروم و تومورهای لگنی اغلب باعث پدیدار شدن جفت در قسمت پایینی رحم خواهد شد.
از دیگر دلایل ایجاد جفت سر راهی باید به ناهنجاری های جفت اشاره کرد، گاهی اوقات این مسئله بدون هیچ دلیل و پیشینه ای برای بانوان باردار اتفاق می افتد اما اگر جای زخمی بر روی رحم و قسمت داخلی آن وجود داشته باشد احتمال پایین بودن جفت در بارداری های بعدی وجود دارد، این زخم اغلب بر اثر زایمان سزارین، برداشت فیبروم یا کورتاژ نیز اتفاق می افتد که شانس داشتن جفت سر راهی را تا حد چشمگیری افزایش خواهد داد.
عوارض جفت سرراهی
وجود جفت سرراهی اغلب برای بانوان و جنین خطرناک نیست مگر آنکه در شرایط خاص با وجود لکه بینی و خونریزی های طولانی سلامت جنین و مادر به خطر بیفتد.
مهمترین عوارض جفت سرراهی خونریزی است که اغلب در اواسط بارداری اتفاق می افتد و تا پایان بارداری و هنگام زایمان با افراد همراه است.
گاهی اوقات خونریزی هایی که در طی دوره بارداری اتفاق می افتد با درد و انقباضات زیاد همراه است و ممکن است این مسئله به مرور زمان باعث کم خونی بدن مادر شود.
اما عارضه مهمی که ممکن است در پی داشتن جفت سرراهی اتفاق بیفتد زایمان زودرس است، گاهی اوقات خونریزی آنقدر شدید میشود که بانوان مجبور به انجام زایمان زودتر از موعد میشوند و اگر جنین قبل از هفته ۳۷ بارداری متولد شود در شمار نوزادان نارس قرار گرفته که نیاز به مراقبت های ویژه خواهد داشت.
انواع جفت سرراهی
زمانی که صحبت از جفت سرراهی میشود متخصصان چنین مسئله ای را طبقه بندی کرده و معتقدند که این عارضه برای همه بانوان یکسان اتفاق نمی افتد.
بسیاری از بانوان ممکن است با جفت سر راهی کامل مواجه شوند، این شرایط زمانی اتفاق می افتد که جفت به طور کامل دهانه رحم را پوشانده و به نوعی به آن جفت سر راهی کامل می گویند، اما جفت سرراهی جزئی به حالتی گفته میشود که تنها بخش کوچکی از دهانه رحم به واسطه جفت پوشانده میشود، معمولاً خونریزی و لکه بینی با وجود جفت سر راهی جزئی کمتر اتفاق می افتد و بانوان به موقع زایمان کرده و آسیب های جانبی را متحمل نمیشوند.
جفت سر راهی حاشیه ای به حالتی گفته میشود که جفت در مجاورت با دهانه رحم قرار گرفته و به هیچ عنوان سیرویکس را نمی پوشاند، با این حال متخصصان جفت سرراهی کامل را نسبت به دیگر انواع آن خطرناک تر دانسته و این افراد بیش از دیگران در معرض زایمان زودرس و خونریزی های وسیع قرار می گیرند.
توصیه ای برای کاهش عوارض جفت
زمانی که صحبت از جفت سرراهی میشود نگرانی بانوان در این مورد کاملاً طبیعی است اما برای کمتر کردن عوارض ناشی از این نوع جفت بهتر است که حتماً تحت نظر پزشک قرار گرفته و با راهکارهایی که به شما ارائه میشود می توانید نه ماه بارداری را بدون آسیب و اختلال سپری کنید.
متخصصان از جمله دکتر فاطمه علیزاده معتقدند که با وجود جفت سر راهی اولین و مهمترین اقدام پیشگیری از خونریزی و لکه بینی های شدید در دوره بارداری است، به همین دلیل استراحت بیشتر را برای بانوان مناسب دانسته و در مواردی استراحت مطلق برای آنها تجویز میشود، همچنین در موارد بسیار خاص بستری شدن در بیمارستان به منظور مراقبت بیشتر از وضعیت مادر و جنین الزامی خواهد بود.
با وجود جفت سرراهی انجام روابط جنسی برای بانوان خطرناک است و نباید هیچ گونه ضربه و فشاری به ناحیه تناسلی و حتی شکم بانوان باردار وارد شود.
استرس عاملی برای از بین رفتن آرامش مادر است و می تواند سبب تشدید خونریزی شود و وضعیت عمومی مادر را وخیم تر می کند.
بانوانی که جفت سر راهی دارند نباید هیچگونه فعالیت ورزشی انجام دهند، حتی برای انجام فعالیت های شخصی مهم است که به آهستگی عمل کرده و از انجام فعالیت های ناگهانی خودداری نمایند.
عموماً بانوانی که با جفت سر راهی مواجه هستند باید برای زایمان به ناچار روش سزارین را انتخاب کنند، مهم است که از سلامت خود مراقبت کرده تا با تامین نیاز بدن از طریق انواع مواد خوراکی و مکمل ها از کم خونی جلوگیری نمایند تا مبادا بعد از این جراحی مشکلاتی همچون ضعف، رنگ پریدگی و کم خونی های شدید برای آنها اتفاق بیفتد.
مسئله مهمی که در طی بارداری و با وجود جفت سرراهی باید به آن توجه کنید این است که تحت نظر متخصصان باید در فواصل زمانی کوتاه با انجام سونوگرافی واژن و معاینه وضعیت جفت و جنین را بررسی کنید تا اگر اختلالی در روند کار آنها اتفاق می افتد هر چه سریع تر و پیش از گسترش آسیب از مشکل پیش آمده جلوگیری شود.
با وجود فشار و زخمی که بر اثر جفت سر راهی در دهانه رحم اتفاق می افتد بانوان حتی بعد از زایمان سزارین مدت زمان بیشتری را باید از سلامت خود مراقبت کنند و تا بهبودی کامل رحم از انجام هرگونه فعالیت اضافه، روابط جنسی، جابجایی و راه رفتن های زیاد خودداری نمایند.
